افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبز
سابقه و هدف: سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) یکی از محصولات غذایی جهانی است و ایران با بیش از پنج میلیون تن تولید، رتبه سیزدهم را در بین بزرگترین تولیدکنندگان سیبزمینی جهان دارد. استان همدان نیز یکی از تولیدکنندگان اصلی سیبزمینی در ایران است. در این محصول، عملکرد کمی و کیفی بسیار وابسته به عرضه ک...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-12-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6281_f5bddfa3873fca102f6abd60dee3a21d.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586557661380608 |
|---|---|
| author | جواد حمزه ئی جواد صدیقی کامل |
| author_facet | جواد حمزه ئی جواد صدیقی کامل |
| author_sort | جواد حمزه ئی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) یکی از محصولات غذایی جهانی است و ایران با بیش از پنج میلیون تن تولید، رتبه سیزدهم را در بین بزرگترین تولیدکنندگان سیبزمینی جهان دارد. استان همدان نیز یکی از تولیدکنندگان اصلی سیبزمینی در ایران است. در این محصول، عملکرد کمی و کیفی بسیار وابسته به عرضه کافی نیتروژن است. با این حال، ریشه نسبتا کم عمق سیبزمینی همراه با نیاز زیاد نیتروژن و آب آن، خطر آبشویی نیترات را افزایش می‌دهد. بنابراین، بهینه‌سازی مصرف نیتروژن برای سیبزمینی، هم برای به حداکثر رساندن تولید و هم برای به‌حداقل رساندن ورود نیتروژن به آب‌های زیرزمینی مهم است. جهت دستیابی به این هدف، کشاورزی پایدار می‌تواند نقش قابل توجهی داشته باشد. یکی از روش‌های رسیدن به کشاورزی پایدار، ایجاد تنوع با استفاده از کشت مخلوط گیاهان مختلف است. از این رو، هدف این آزمایش پاسخ سیبزمینی و نیز کارایی استفاده از منابع به کشت مخلوط با لوبیاسبز بود.مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در فصل زراعی 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. الگوهای کشت در چهار سطح (کشت خالص سیبزمینی، کشت لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی، کشت لوبیاسبز روی ردیف‌های سیبزمینی و کشت لوبیاسبز بین و روی ردیف‌های سیبزمینی) و مصرف کود اوره در سه سطح (صفر، 174 و 348 کیلوگرم در هکتار) فاکتورهای آزمایش بودند. جهت محاسبه سودمندی کشت مخلوط، لوبیاسبز نیز به‌‌صورت خالص در سه تکرار کشت شد. در کشت‌های مخلوط، 50 درصد تراکم لوبیاسبز در مترمربع به کشت خالص سیبزمینی اضافه شد. عملکرد غده، درصد و عملکرد غده‌های با اندازه مختلف، محتوای کلروفیل برگ سیبزمینی، کارآیی مصرف نیتروژن و آب و نیز شاخص‌های مجموع عملکرد نسبی (RYT) و ضریب معادل زمین (LEC) محاسبه و ارزیابی شدند. تجزیه واریانس داده‌‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS 9.1 انجام و تفاوت بین میانگین‌ها به روش حداقل اختلاف معنی دار (LSD) در سطح احتمال 5 درصد بررسی شد.یافته‌ها: اثر متقابل تیمارها بر صفات مورد بررسی به جز تعداد ساقه اصلی در بوته و تعداد غده در بوته معنی‌دار شد. بیشترین تعداد و وزن گره تثبیت کننده نیتروژن از کشت لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار حاصل شد و کمترین میزان این صفات به تیمار کشت لوبیاسبز روی ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 348 کیلوگرم اوره در هکتار تعلق گرفت. همچنین، کشت مخلوط لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار، بیشترین کلروفیل برگ سیبزمینی را داشت. بیشترین عملکرد کل و عملکرد غده‌های تجاری نیز به تیمار کشت لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 348 کیلوگرم اوره در هکتار اختصاص یافت. ولی، این تیمار با تیمار کشت مخلوط لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار از نظر عملکرد کل و عملکرد غده‌های تجاری تفاوت معنی‌دار نداشت. بر اساس عملکرد اقتصادی نیز بیشترین کارائی مصرف آب و کود اوره از تیمار کشت مخلوط لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار حاصل شد. بالاترین مجموع عملکرد نسبی و ضریب معادل زمین نیز از کشت لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار به‌دست آمد. نتیجه گیری: در مجموع کشت لوبیا سبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار در مقایسه با کشت خالص سیبزمینی همراه با مصرف 348 کیلوگرم اوره در هکتار، عملکرد غده سیبزمینی و کارائی استفاده از منابع را بهبود بخشید. ازاین‌رو، به‌‌نظر می‌رسد این الگوی کشت از تکنیک‌های کشاورزی کم نهاده بوده و می‌تواند ضمن تولید محصول رضایت‌بخش، مصرف کود شیمیایی نیتروژنه را نیز کاهش دهد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-21e1295c67bb4a77a5458f15232c8cc0 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2022-12-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-21e1295c67bb4a77a5458f15232c8cc02025-01-25T07:00:53ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782022-12-0129410111910.22069/jopp.2022.19809.29036281افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبزجواد حمزه ئی0جواد صدیقی کامل1نویسنده مسئول، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایراندانشجوی کارشناسی‌ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایرانسابقه و هدف: سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) یکی از محصولات غذایی جهانی است و ایران با بیش از پنج میلیون تن تولید، رتبه سیزدهم را در بین بزرگترین تولیدکنندگان سیبزمینی جهان دارد. استان همدان نیز یکی از تولیدکنندگان اصلی سیبزمینی در ایران است. در این محصول، عملکرد کمی و کیفی بسیار وابسته به عرضه کافی نیتروژن است. با این حال، ریشه نسبتا کم عمق سیبزمینی همراه با نیاز زیاد نیتروژن و آب آن، خطر آبشویی نیترات را افزایش می‌دهد. بنابراین، بهینه‌سازی مصرف نیتروژن برای سیبزمینی، هم برای به حداکثر رساندن تولید و هم برای به‌حداقل رساندن ورود نیتروژن به آب‌های زیرزمینی مهم است. جهت دستیابی به این هدف، کشاورزی پایدار می‌تواند نقش قابل توجهی داشته باشد. یکی از روش‌های رسیدن به کشاورزی پایدار، ایجاد تنوع با استفاده از کشت مخلوط گیاهان مختلف است. از این رو، هدف این آزمایش پاسخ سیبزمینی و نیز کارایی استفاده از منابع به کشت مخلوط با لوبیاسبز بود.مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در فصل زراعی 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. الگوهای کشت در چهار سطح (کشت خالص سیبزمینی، کشت لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی، کشت لوبیاسبز روی ردیف‌های سیبزمینی و کشت لوبیاسبز بین و روی ردیف‌های سیبزمینی) و مصرف کود اوره در سه سطح (صفر، 174 و 348 کیلوگرم در هکتار) فاکتورهای آزمایش بودند. جهت محاسبه سودمندی کشت مخلوط، لوبیاسبز نیز به‌‌صورت خالص در سه تکرار کشت شد. در کشت‌های مخلوط، 50 درصد تراکم لوبیاسبز در مترمربع به کشت خالص سیبزمینی اضافه شد. عملکرد غده، درصد و عملکرد غده‌های با اندازه مختلف، محتوای کلروفیل برگ سیبزمینی، کارآیی مصرف نیتروژن و آب و نیز شاخص‌های مجموع عملکرد نسبی (RYT) و ضریب معادل زمین (LEC) محاسبه و ارزیابی شدند. تجزیه واریانس داده‌‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS 9.1 انجام و تفاوت بین میانگین‌ها به روش حداقل اختلاف معنی دار (LSD) در سطح احتمال 5 درصد بررسی شد.یافته‌ها: اثر متقابل تیمارها بر صفات مورد بررسی به جز تعداد ساقه اصلی در بوته و تعداد غده در بوته معنی‌دار شد. بیشترین تعداد و وزن گره تثبیت کننده نیتروژن از کشت لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار حاصل شد و کمترین میزان این صفات به تیمار کشت لوبیاسبز روی ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 348 کیلوگرم اوره در هکتار تعلق گرفت. همچنین، کشت مخلوط لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار، بیشترین کلروفیل برگ سیبزمینی را داشت. بیشترین عملکرد کل و عملکرد غده‌های تجاری نیز به تیمار کشت لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 348 کیلوگرم اوره در هکتار اختصاص یافت. ولی، این تیمار با تیمار کشت مخلوط لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار از نظر عملکرد کل و عملکرد غده‌های تجاری تفاوت معنی‌دار نداشت. بر اساس عملکرد اقتصادی نیز بیشترین کارائی مصرف آب و کود اوره از تیمار کشت مخلوط لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار حاصل شد. بالاترین مجموع عملکرد نسبی و ضریب معادل زمین نیز از کشت لوبیاسبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار به‌دست آمد. نتیجه گیری: در مجموع کشت لوبیا سبز بین ردیف‌های سیبزمینی با مصرف 174 کیلوگرم اوره در هکتار در مقایسه با کشت خالص سیبزمینی همراه با مصرف 348 کیلوگرم اوره در هکتار، عملکرد غده سیبزمینی و کارائی استفاده از منابع را بهبود بخشید. ازاین‌رو، به‌‌نظر می‌رسد این الگوی کشت از تکنیک‌های کشاورزی کم نهاده بوده و می‌تواند ضمن تولید محصول رضایت‌بخش، مصرف کود شیمیایی نیتروژنه را نیز کاهش دهد.https://jopp.gau.ac.ir/article_6281_f5bddfa3873fca102f6abd60dee3a21d.pdfچند کشتیسیب‌زمینیضریب معادل زمینعملکرد نسبیکود اوره |
| spellingShingle | جواد حمزه ئی جواد صدیقی کامل افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبز Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī چند کشتی سیبزمینی ضریب معادل زمین عملکرد نسبی کود اوره |
| title | افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبز |
| title_full | افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبز |
| title_fullStr | افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبز |
| title_full_unstemmed | افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبز |
| title_short | افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبز |
| title_sort | افزایش بهره وری استفاده از منابع، سودآوری و باروری سیبزمینی از طریق کشت مخلوط با لوبیاسبز |
| topic | چند کشتی سیبزمینی ضریب معادل زمین عملکرد نسبی کود اوره |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_6281_f5bddfa3873fca102f6abd60dee3a21d.pdf |
| work_keys_str_mv | AT jwạdḥmzhỷy ạfzạysẖbhrhwryạstfạdhạzmnạbʿswdậwrywbạrwrysybzmynyạzṭryqḵsẖtmkẖlwṭbạlwbyạsbz AT jwạdṣdyqyḵạml ạfzạysẖbhrhwryạstfạdhạzmnạbʿswdậwrywbạrwrysybzmynyạzṭryqḵsẖtmkẖlwṭbạlwbyạsbz |