تجزیه چند متغیره لاینهای اینبرد نوترکیب گندم دوروم(Triticum durum L.) در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی انتهای فصل
سابقه هدف: گندم دوروم تنها گیاه تتراپلوئیدی است که ارزش تجاری بالایی دارد. خشکی مهمترین تنش غیرزیستی است که به طور قابل توجهی بر رشد، فیزیولوژی و تولید مثل گیاهان تأثیر منفی دارد. تسهیل در امر گزینش برای بهبود عملکرد در ژنوتیپهای گندم مهم و ضروری است. عملکرد صفت پیچیدهای است که تحـت تـأثیر عوامـل...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2023-09-01
|
| Series: | تولید گیاهان زراعی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ejcp.gau.ac.ir/article_6719_24295297c27553563d2d5b8638f14be5.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | سابقه هدف: گندم دوروم تنها گیاه تتراپلوئیدی است که ارزش تجاری بالایی دارد. خشکی مهمترین تنش غیرزیستی است که به طور قابل توجهی بر رشد، فیزیولوژی و تولید مثل گیاهان تأثیر منفی دارد. تسهیل در امر گزینش برای بهبود عملکرد در ژنوتیپهای گندم مهم و ضروری است. عملکرد صفت پیچیدهای است که تحـت تـأثیر عوامـل زیــادی قــرار دارد و معمــولا ً بــه علــت پــائینبودن وراثــت پذیری آن، انتخاب مستقیم برای عملکرد چندان مؤثر نیست و لذا برای اصلاح عملکـرد بهتـر اسـت از انتخـاب غیرمسـتقیم استفاده شود. با استفاده از بعضی روشهـای آمـاری مـیتـوان سهم نسبی هر یک از اجزاء تشکیل دهنده عملکرد را در مقـدار عملکرد به دست آورد. مواد و روشها: در این مطالعه جهت بررسی لاینهای اینبرد نوترکیب گندم دوروم بهمراه والدین (شتر دندان و دنا) و گروهبندی آنها، آزمایشی در قالب طرح آلفا لاتیس در دو تکرار به مدت دو سال زراعی 1396-1395 و 1397-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در دو شرایط آبیاری کامل و قطع آبیاری بعد از مرحله گرده افشانی اجرا شد. در این تحقیق صفات مورفوفیزیولوژیک و فنولوژیک اندازه گیری شدند. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی بین صفات و تجزیه عاملی روابط بین صفات مورد بررسی قرار گرفت و ژنوتیپها با استفاده از تجزیه خوشهای به روش WARD با استفاده از دادههای استاندارد و فاصله اقلیدسی با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 20. گروهبندی شدند. یافتهها: نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ × سال تنها برای صفت طول سنبله معنیدار بود. نتایج همبستگیهای فنوتیپی و ژنوتیپی در شرایط آبیاری کامل و تنش نشان داد که عملکرد دانه بطور مشترک در کلیه شرایط با تعداد سنبله در بوته و عملکرد بیولوژیک همبستگی مثبت و معنیدار داشت. براساس نتایج تجزیه به عاملها در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی انتهای فصل به ترتیب، شش و پنج عامل مشخص شد که این عوامل 3/ 89 و 7/79 درصد از تغییرات دادهها را تبیین کردند. نتایج تجزیه خوشهای، لاینهای خالص نوترکیب مورد ارزیابی را در شرایط آبیاری کامل در چهار خوشه و در شرایط تنش در پنج خوشه قرار داد. نتیجهگیری کلی: در مجموع ژنوتیپهای 38، 11، 2، 8، 49، 34، 50، 41، 9، 63، 47، 59، 57، 1، 4، 35، و والد شتردندان به عنوان ژنوتیپهای برتر از نظر صفات مورد بررسی معرفی شدند. انتخاب براساس عملکرد دانه به دلیل وراثتپذیری پایین، خصوصاً در شرایط تنش خشکی، کافی نیست، بنابراین میتوان صفاتی را که دارای همبستگی بالا و معنیدار با عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی هستند، در برنامههای به نژادی در اولویت قرار داد. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع بالایی در ارتباط با کلیه صفات مورد ارزیابی در لاینهای مورد بررسی وجود دارد که نشان دهنده ارزش اصلاحی بالای این جمعیت است. |
|---|---|
| ISSN: | 2008-739X 2008-7403 |