بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره MABAC و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده‌های OLI - TM)
در سالهای اخیر، تأثیر متقابل تغییر کاربری اراضی و فرسایش خاک تبدیل به یک نگرانی عمده زیستمحیطی شده است. ازاین‌رو، هدف این مطالعه بررسی تغییرات کاربریهای مختلف و ارزیابی اثرات تغییرات کاربریها بر فرسایش خاک، در شهرستان گیوی است. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش، ابتدا نقشه کاربری اراضی با استفاده...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-01-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_41917_e9f0346dedc37d1df82110260f985340.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592551179190272 |
|---|---|
| author | موسی عابدینی الناز پیروزی مهدی فعال نذیری |
| author_facet | موسی عابدینی الناز پیروزی مهدی فعال نذیری |
| author_sort | موسی عابدینی |
| collection | DOAJ |
| description | در سالهای اخیر، تأثیر متقابل تغییر کاربری اراضی و فرسایش خاک تبدیل به یک نگرانی عمده زیستمحیطی شده است. ازاین‌رو، هدف این مطالعه بررسی تغییرات کاربریهای مختلف و ارزیابی اثرات تغییرات کاربریها بر فرسایش خاک، در شهرستان گیوی است. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش، ابتدا نقشه کاربری اراضی با استفاده از روش شیگرا برای دو دورۀ 2000 و 2021، تهیه شده است. در مرحله بعد با توجه به شرایط طبیعی و انسانی محدوده، سایر عوامل مؤثر برای فرسایش در منطقه شناسایی شد و لایههای اطلاعاتی هر یک از معیارها، توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. ارزشگذاری و استانداردسازی لایهها با استفاده از تابع عضویت فازی و وزندهی معیارها، با استفاده از روش CRITIC انجام شد. تحلیل و مدلسازی نهایی با استفاده از روش MABAC به‌عنوان یکی از روشهای تصمیمگیری چند معیاره (MCDM)، انجام شد. نتایج نشان داد، بیشترین میزان مساحت در سال 2000 مربوط به مراتع خوب و متوسط، به ترتیب با 172/313 و 144/283 کیلومترمربع است و در سال 2021، بیشترین میزان مساحت مربوط به مراتع ضعیف و اراضی بایر (هموار) به ترتیب با 077/335 و 815/329 کیلومترمربع است. با توجه به نقشة پهنهبندی فرسایش سال 2000 به ترتیب 34/16 و 36/20 درصد و با توجه پهنهبندی فرسایش 2021 به ترتیب 92/22 و 58/25 درصد از مساحت شهرستان در دو طبقة فرسایش بسیار زیاد و زیاد قرار دارند. کاهش مراتع خوب و متوسط و اراضی با پوششگیاهی متراکم و تبدیل آنها به مناطق کشاورزی، مراتع ضعیف، انسانساخت و اراضی بایر بیشترین میزان تأثیر را بر فرسایش خاک داشته است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-167b24032fd84bcdb121cb01052a2949 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-01-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-167b24032fd84bcdb121cb01052a29492025-01-21T06:40:52ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-01-0112412610.22067/geoeh.2022.73137.112141917بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره MABAC و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده‌های OLI - TM)موسی عابدینی0الناز پیروزی1مهدی فعال نذیری2استاد ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایراندکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایراندانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایراندر سالهای اخیر، تأثیر متقابل تغییر کاربری اراضی و فرسایش خاک تبدیل به یک نگرانی عمده زیستمحیطی شده است. ازاین‌رو، هدف این مطالعه بررسی تغییرات کاربریهای مختلف و ارزیابی اثرات تغییرات کاربریها بر فرسایش خاک، در شهرستان گیوی است. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش، ابتدا نقشه کاربری اراضی با استفاده از روش شیگرا برای دو دورۀ 2000 و 2021، تهیه شده است. در مرحله بعد با توجه به شرایط طبیعی و انسانی محدوده، سایر عوامل مؤثر برای فرسایش در منطقه شناسایی شد و لایههای اطلاعاتی هر یک از معیارها، توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. ارزشگذاری و استانداردسازی لایهها با استفاده از تابع عضویت فازی و وزندهی معیارها، با استفاده از روش CRITIC انجام شد. تحلیل و مدلسازی نهایی با استفاده از روش MABAC به‌عنوان یکی از روشهای تصمیمگیری چند معیاره (MCDM)، انجام شد. نتایج نشان داد، بیشترین میزان مساحت در سال 2000 مربوط به مراتع خوب و متوسط، به ترتیب با 172/313 و 144/283 کیلومترمربع است و در سال 2021، بیشترین میزان مساحت مربوط به مراتع ضعیف و اراضی بایر (هموار) به ترتیب با 077/335 و 815/329 کیلومترمربع است. با توجه به نقشة پهنهبندی فرسایش سال 2000 به ترتیب 34/16 و 36/20 درصد و با توجه پهنهبندی فرسایش 2021 به ترتیب 92/22 و 58/25 درصد از مساحت شهرستان در دو طبقة فرسایش بسیار زیاد و زیاد قرار دارند. کاهش مراتع خوب و متوسط و اراضی با پوششگیاهی متراکم و تبدیل آنها به مناطق کشاورزی، مراتع ضعیف، انسانساخت و اراضی بایر بیشترین میزان تأثیر را بر فرسایش خاک داشته است.https://geoeh.um.ac.ir/article_41917_e9f0346dedc37d1df82110260f985340.pdfفرسایش خاکتغییرات کاربریمدل mabacروش شی‌گراشهرستان گیوی |
| spellingShingle | موسی عابدینی الناز پیروزی مهدی فعال نذیری بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره MABAC و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده‌های OLI - TM) جغرافیا و مخاطرات محیطی فرسایش خاک تغییرات کاربری مدل mabac روش شیگرا شهرستان گیوی |
| title | بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره MABAC و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده‌های OLI - TM) |
| title_full | بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره MABAC و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده‌های OLI - TM) |
| title_fullStr | بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره MABAC و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده‌های OLI - TM) |
| title_full_unstemmed | بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره MABAC و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده‌های OLI - TM) |
| title_short | بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره MABAC و تصاویر ماهواره‌ای لندست (سنجنده‌های OLI - TM) |
| title_sort | بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش خاک شهرستان گیوی با استفاده از مدل تصمیمگیری چند معیاره mabac و تصاویر ماهواره‌ای لندست سنجنده‌های oli tm |
| topic | فرسایش خاک تغییرات کاربری مدل mabac روش شیگرا شهرستان گیوی |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_41917_e9f0346dedc37d1df82110260f985340.pdf |
| work_keys_str_mv | AT mwsyʿạbdyny brrsyạtẖrạttgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybrfrsạysẖkẖạḵsẖhrstạngywybạạstfạdhạzmdltṣmymgyrycẖndmʿyạrhmabacwtṣạwyrmạhwạrhạylndstsnjndhhạyolitm AT ạlnạzpyrwzy brrsyạtẖrạttgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybrfrsạysẖkẖạḵsẖhrstạngywybạạstfạdhạzmdltṣmymgyrycẖndmʿyạrhmabacwtṣạwyrmạhwạrhạylndstsnjndhhạyolitm AT mhdyfʿạlndẖyry brrsyạtẖrạttgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybrfrsạysẖkẖạḵsẖhrstạngywybạạstfạdhạzmdltṣmymgyrycẖndmʿyạrhmabacwtṣạwyrmạhwạrhạylndstsnjndhhạyolitm |