اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتی
سابقه و هدف: گیاه لوبیا به شرایط آب و خاک و کیفیت آن بسیار حساس بوده و عملکرد آن حتی در دوره‌های کوتاه مدت تنش صدمه می‌بیند. کمبود آب تأثیرات بسیار منفی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد لوبیا دارد. با توجه به این که تنش خشکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی در بخش کشاورزی است، تلاش‌های زیادی برای حفظ عملکرد...
Saved in:
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2022-09-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jopp.gau.ac.ir/article_6209_1bdf692105f3e3da11692fc3e428c939.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832586551012360192 |
|---|---|
| author | زهرا رشیدی محمد بنایان اول خسرو عزیزی مهدی نصیری محلاتی |
| author_facet | زهرا رشیدی محمد بنایان اول خسرو عزیزی مهدی نصیری محلاتی |
| author_sort | زهرا رشیدی |
| collection | DOAJ |
| description | سابقه و هدف: گیاه لوبیا به شرایط آب و خاک و کیفیت آن بسیار حساس بوده و عملکرد آن حتی در دوره‌های کوتاه مدت تنش صدمه می‌بیند. کمبود آب تأثیرات بسیار منفی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد لوبیا دارد. با توجه به این که تنش خشکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی در بخش کشاورزی است، تلاش‌های زیادی برای حفظ عملکرد گیاهان تحت شرایط خشکی صورت گرفته است .کم‌آبیاری، انتخاب یک راهبرد بهینه و برتر برای استفاده از آب تحت شرایط کمبود و یا بالا بودن قیمت آب است. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این تحقیق با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف تابش در کشت انواع مختلف لوبیا در شرایط آب و هوایی مشهد انجام گردید. مواد و روش‌ها: برای بررسی تأثیر تیمارهای آبیاری بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در بهار دو سال 96-1395 و 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری بدون تنش (آبیاری بر اساس 100 درصد نیاز آبی گیاه) و سطوح تنش خشکی (آبیاری بر اساس 75 درصد نیاز آبی گیاه و آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی گیاه) بعنوان کرت اصلی و سه نوع لوبیا (قرمز، سفید و چیتی) بعنوان کرت فرعی بودند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS و مقایسه میانگین تیمارها بر مبنای آزمونLSD در سطح احتمال پنج درصد انجام گردید.یافته‌ها: نتایج نشان داد اثر متقابل آبیاری و نوع لوبیا بر عملکرد دانه، عملکرد زیستی، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و کارایی مصرف تابش معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت (به ترتیب 44/1421 و 6/4126 کیلوگرم در هکتار و 76/35 درصد) مربوط به لوبیا قرمز و کمترین آن (به ترتیب 67/872 و 5/2225 کیلوگرم در هکتار و 52/30 درصد) مربوط به لوبیا چیتی بود. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت (به ترتیب 28/1602 و 9/4811 کیلوگرم در هکتار و 24/39 درصد) مربوط به آبیاری بدون تنش و کمترین آن (به ترتیب 22/1093 و 8/3388 کیلوگرم در هکتار و 06/33 درصد) مربوط به تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) بود. نتایج اثر متقابل نشان داد بیشترین تعداد غلاف در بوته در آبیاری بدون تنش در لوبیا قرمز و سفید بود و کمترین تعداد غلاف در بوته در لوبیا چیتی (با 08/38 درصد کاهش) در آبیاری بدون تنش به دست آمد. بیشترین تعداد دانه در غلاف در تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) در لوبیا قرمز و کمترین آن در لوبیا چیتی (با 78/63 درصد کاهش) در تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) به دست آمد. بیشترین وزن صد دانه در آبیاری بدون تنش بود و کمترین وزن صد دانه در تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) بود. بیشترین وزن صد دانه در لوبیای قرمز به دست آمد. بیشترین میزان کارایی مصرف تابش در شرایط آبیاری بدون تنش (8/1 گرم بر مگاژول) و کمترین آن در تیمار تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) بود. کارایی مصرف تابش در لوبیا قرمز (9/1 گرم بر مگاژول) نسبت به لوبیا سفید (6/1 گرم بر مگاژول) و لوبیا چیتی (5/1 گرم بر مگاژول) بیشتر بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله آبیاری بدون تنش و لوبیای قرمز جهت حصول به عملکرد بالاتر، مطلوب به نظر می-رسد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-07d8fe1894b34360994f59b138bd38f0 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-2050 2322-2778 |
| language | fas |
| publishDate | 2022-09-01 |
| publisher | Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources |
| record_format | Article |
| series | Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī |
| spelling | doaj-art-07d8fe1894b34360994f59b138bd38f02025-01-25T07:00:35ZfasGorgan University of Agricultural Sciences and Natural ResourcesPizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī2322-20502322-27782022-09-0129314316410.22069/jopp.2022.19586.28846209اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتیزهرا رشیدی0محمد بنایان اول1خسرو عزیزی2مهدی نصیری محلاتی3دانشجوی دکتری اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراننویسنده مسئول، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانگروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایرانگروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانسابقه و هدف: گیاه لوبیا به شرایط آب و خاک و کیفیت آن بسیار حساس بوده و عملکرد آن حتی در دوره‌های کوتاه مدت تنش صدمه می‌بیند. کمبود آب تأثیرات بسیار منفی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد لوبیا دارد. با توجه به این که تنش خشکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی در بخش کشاورزی است، تلاش‌های زیادی برای حفظ عملکرد گیاهان تحت شرایط خشکی صورت گرفته است .کم‌آبیاری، انتخاب یک راهبرد بهینه و برتر برای استفاده از آب تحت شرایط کمبود و یا بالا بودن قیمت آب است. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این تحقیق با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف تابش در کشت انواع مختلف لوبیا در شرایط آب و هوایی مشهد انجام گردید. مواد و روش‌ها: برای بررسی تأثیر تیمارهای آبیاری بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در بهار دو سال 96-1395 و 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری بدون تنش (آبیاری بر اساس 100 درصد نیاز آبی گیاه) و سطوح تنش خشکی (آبیاری بر اساس 75 درصد نیاز آبی گیاه و آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی گیاه) بعنوان کرت اصلی و سه نوع لوبیا (قرمز، سفید و چیتی) بعنوان کرت فرعی بودند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS و مقایسه میانگین تیمارها بر مبنای آزمونLSD در سطح احتمال پنج درصد انجام گردید.یافته‌ها: نتایج نشان داد اثر متقابل آبیاری و نوع لوبیا بر عملکرد دانه، عملکرد زیستی، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و کارایی مصرف تابش معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت (به ترتیب 44/1421 و 6/4126 کیلوگرم در هکتار و 76/35 درصد) مربوط به لوبیا قرمز و کمترین آن (به ترتیب 67/872 و 5/2225 کیلوگرم در هکتار و 52/30 درصد) مربوط به لوبیا چیتی بود. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت (به ترتیب 28/1602 و 9/4811 کیلوگرم در هکتار و 24/39 درصد) مربوط به آبیاری بدون تنش و کمترین آن (به ترتیب 22/1093 و 8/3388 کیلوگرم در هکتار و 06/33 درصد) مربوط به تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) بود. نتایج اثر متقابل نشان داد بیشترین تعداد غلاف در بوته در آبیاری بدون تنش در لوبیا قرمز و سفید بود و کمترین تعداد غلاف در بوته در لوبیا چیتی (با 08/38 درصد کاهش) در آبیاری بدون تنش به دست آمد. بیشترین تعداد دانه در غلاف در تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) در لوبیا قرمز و کمترین آن در لوبیا چیتی (با 78/63 درصد کاهش) در تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) به دست آمد. بیشترین وزن صد دانه در آبیاری بدون تنش بود و کمترین وزن صد دانه در تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) بود. بیشترین وزن صد دانه در لوبیای قرمز به دست آمد. بیشترین میزان کارایی مصرف تابش در شرایط آبیاری بدون تنش (8/1 گرم بر مگاژول) و کمترین آن در تیمار تنش خشکی (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی) بود. کارایی مصرف تابش در لوبیا قرمز (9/1 گرم بر مگاژول) نسبت به لوبیا سفید (6/1 گرم بر مگاژول) و لوبیا چیتی (5/1 گرم بر مگاژول) بیشتر بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله آبیاری بدون تنش و لوبیای قرمز جهت حصول به عملکرد بالاتر، مطلوب به نظر می-رسد.https://jopp.gau.ac.ir/article_6209_1bdf692105f3e3da11692fc3e428c939.pdfتنش خشکیوزن صد دانهتعداد غلاف در دانهتعداد دانه در غلاف |
| spellingShingle | زهرا رشیدی محمد بنایان اول خسرو عزیزی مهدی نصیری محلاتی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتی Pizhūhish/hā-yi tulīd-i giyāhī تنش خشکی وزن صد دانه تعداد غلاف در دانه تعداد دانه در غلاف |
| title | اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتی |
| title_full | اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتی |
| title_fullStr | اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتی |
| title_full_unstemmed | اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتی |
| title_short | اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتی |
| title_sort | اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و کارآیی مصرف تابش در سه نوع لوبیا قرمز، سفید و چیتی |
| topic | تنش خشکی وزن صد دانه تعداد غلاف در دانه تعداد دانه در غلاف |
| url | https://jopp.gau.ac.ir/article_6209_1bdf692105f3e3da11692fc3e428c939.pdf |
| work_keys_str_mv | AT zhrạrsẖydy ạtẖrtnsẖkẖsẖḵybrʿmlḵrdwạjzạyʿmlḵrddạnhwḵạrậyymṣrftạbsẖdrshnwʿlwbyạqrmzsfydwcẖyty AT mḥmdbnạyạnạwl ạtẖrtnsẖkẖsẖḵybrʿmlḵrdwạjzạyʿmlḵrddạnhwḵạrậyymṣrftạbsẖdrshnwʿlwbyạqrmzsfydwcẖyty AT kẖsrwʿzyzy ạtẖrtnsẖkẖsẖḵybrʿmlḵrdwạjzạyʿmlḵrddạnhwḵạrậyymṣrftạbsẖdrshnwʿlwbyạqrmzsfydwcẖyty AT mhdynṣyrymḥlạty ạtẖrtnsẖkẖsẖḵybrʿmlḵrdwạjzạyʿmlḵrddạnhwḵạrậyymṣrftạbsẖdrshnwʿlwbyạqrmzsfydwcẖyty |