İbn Rüşd’ün Bidāyetu’l-Muctehid’de Hadis Kullanımı ve Yorumu
Hadislerin kullanımı ve yorumu, şahıstan şahsa ve ele alındıkları bağlama göre farklılık arz edebilmektedir. Bundan dolayı bir âlimin hadis kullanımı bütün eserlerinde aynı olmamış, konunun ait olduğu bilim dalı, eserlerinin hitap kitlesi ve amacına göre farklılık arz edebilmiştir. Bunun en bariz ör...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Ankara University
2024-05-01
|
| Series: | Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3371191 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832542938250346496 |
|---|---|
| author | Şuayip Seven |
| author_facet | Şuayip Seven |
| author_sort | Şuayip Seven |
| collection | DOAJ |
| description | Hadislerin kullanımı ve yorumu, şahıstan şahsa ve ele alındıkları bağlama göre farklılık arz edebilmektedir. Bundan dolayı bir âlimin hadis kullanımı bütün eserlerinde aynı olmamış, konunun ait olduğu bilim dalı, eserlerinin hitap kitlesi ve amacına göre farklılık arz edebilmiştir. Bunun en bariz örneklerinden biri İbn Rüşd’ün (ö. 595/1198) fıkıh eserinde hadislere yaklaşımı ile felsefi/kelami eserlerinde hadislere yaklaşımı arasındaki farkta görülmektedir. İbn Rüşd felsefe ve fıkıh gibi birbirine uzak görünen iki farklı alanda eserler vermiş ve kadı-filozof kimliğini kendisinde uzlaştırmış nadir İslam düşünürlerinden biridir. Peki kadı İbn Rüşd, hadislere yaklaşımında filozof İbn Rüşd’ün felsefi nosyonundan tamamen uzaklaşmış mıdır? Kanaatimizce İbn Rüşd, fıkıh yaparken fıkhın usul ve kaidelerine bağlı kalmakla birlikte, felsefi bakış açışını imkân ölçüsünde kullanmaya gayret etmiştir. Bu, onun hükümleri akılla anlaşılan ve akılla anlaşılmayan şeklinde iki gruba ayırmasında, külli kaideleri ayet ve hadislerin anlaşılmasında kriter kabul etmesinde ve İslami hükümlerin maksatlarını iffetli, adaletli, şecaatli ve cömert olmak gibi erdemler ile (el-faḍāʾilu’l-erbaʿa) ilişkilendirmesinde görülebilmektedir. İbn Rüşd, hiç şüphesiz yüksek analitik ve sistematik düşünce kabiliyetini hadislerin seçimi ve yorumunda da gösterebilmiştir. Peki filozof ve fakih kimliğini ispat etmiş İbn Rüşd’den bir hadis âlimi olarak bahsetmek mümkün müdür? O, hadislerin yorumunda rasyonel ve makasıtçı bir yol takip etmiş midir? Maliki mezhebinin ʿAmel-i ehl-i Medīne ve mesāliḥ-i mursele metotlarına ve Hanefilerin hadis yorumlarına karşı tutumu ne olmuştur? İhtilaflı hadislerin telfîḳinde özgün çözüm yolları sunabilmiş midir? Bu çalışmada bu sorulara İbn Rüşd’ün filozof ve fakih kimliğinin hadislerin kullanım ve yorumuna olan etkisi bağlamında kendisinin Bidāyetu’l-Muctehid isimli eseri kapsamında cevaplar aranacaktır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-06e035e797dc4886b9dc0c0450bb2b94 |
| institution | Kabale University |
| issn | 1301-0522 |
| language | Arabic |
| publishDate | 2024-05-01 |
| publisher | Ankara University |
| record_format | Article |
| series | Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi |
| spelling | doaj-art-06e035e797dc4886b9dc0c0450bb2b942025-02-03T12:03:05ZaraAnkara UniversityAnkara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi1301-05222024-05-0165119113110.33227/auifd.135199045İbn Rüşd’ün Bidāyetu’l-Muctehid’de Hadis Kullanımı ve YorumuŞuayip Seven0https://orcid.org/0000-0002-5034-9679ANKARA SOSYAL BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ, İSLAMİ İLİMLER FAKÜLTESİHadislerin kullanımı ve yorumu, şahıstan şahsa ve ele alındıkları bağlama göre farklılık arz edebilmektedir. Bundan dolayı bir âlimin hadis kullanımı bütün eserlerinde aynı olmamış, konunun ait olduğu bilim dalı, eserlerinin hitap kitlesi ve amacına göre farklılık arz edebilmiştir. Bunun en bariz örneklerinden biri İbn Rüşd’ün (ö. 595/1198) fıkıh eserinde hadislere yaklaşımı ile felsefi/kelami eserlerinde hadislere yaklaşımı arasındaki farkta görülmektedir. İbn Rüşd felsefe ve fıkıh gibi birbirine uzak görünen iki farklı alanda eserler vermiş ve kadı-filozof kimliğini kendisinde uzlaştırmış nadir İslam düşünürlerinden biridir. Peki kadı İbn Rüşd, hadislere yaklaşımında filozof İbn Rüşd’ün felsefi nosyonundan tamamen uzaklaşmış mıdır? Kanaatimizce İbn Rüşd, fıkıh yaparken fıkhın usul ve kaidelerine bağlı kalmakla birlikte, felsefi bakış açışını imkân ölçüsünde kullanmaya gayret etmiştir. Bu, onun hükümleri akılla anlaşılan ve akılla anlaşılmayan şeklinde iki gruba ayırmasında, külli kaideleri ayet ve hadislerin anlaşılmasında kriter kabul etmesinde ve İslami hükümlerin maksatlarını iffetli, adaletli, şecaatli ve cömert olmak gibi erdemler ile (el-faḍāʾilu’l-erbaʿa) ilişkilendirmesinde görülebilmektedir. İbn Rüşd, hiç şüphesiz yüksek analitik ve sistematik düşünce kabiliyetini hadislerin seçimi ve yorumunda da gösterebilmiştir. Peki filozof ve fakih kimliğini ispat etmiş İbn Rüşd’den bir hadis âlimi olarak bahsetmek mümkün müdür? O, hadislerin yorumunda rasyonel ve makasıtçı bir yol takip etmiş midir? Maliki mezhebinin ʿAmel-i ehl-i Medīne ve mesāliḥ-i mursele metotlarına ve Hanefilerin hadis yorumlarına karşı tutumu ne olmuştur? İhtilaflı hadislerin telfîḳinde özgün çözüm yolları sunabilmiş midir? Bu çalışmada bu sorulara İbn Rüşd’ün filozof ve fakih kimliğinin hadislerin kullanım ve yorumuna olan etkisi bağlamında kendisinin Bidāyetu’l-Muctehid isimli eseri kapsamında cevaplar aranacaktır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3371191ḥadīsi̇bn rüşdbidāyetu’l-muctehidḥadīs-uṣūlu’l-fıḳh i̇lişkisiḥadīs-felsefe i̇lişkisiḥadīthibn rushdbidāyat al-mujtahidthe relationship between ḥadīth and uṣūl al-fiqhthe relationship between ḥadīth and philosophy |
| spellingShingle | Şuayip Seven İbn Rüşd’ün Bidāyetu’l-Muctehid’de Hadis Kullanımı ve Yorumu Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi ḥadīs i̇bn rüşd bidāyetu’l-muctehid ḥadīs-uṣūlu’l-fıḳh i̇lişkisi ḥadīs-felsefe i̇lişkisi ḥadīth ibn rushd bidāyat al-mujtahid the relationship between ḥadīth and uṣūl al-fiqh the relationship between ḥadīth and philosophy |
| title | İbn Rüşd’ün Bidāyetu’l-Muctehid’de Hadis Kullanımı ve Yorumu |
| title_full | İbn Rüşd’ün Bidāyetu’l-Muctehid’de Hadis Kullanımı ve Yorumu |
| title_fullStr | İbn Rüşd’ün Bidāyetu’l-Muctehid’de Hadis Kullanımı ve Yorumu |
| title_full_unstemmed | İbn Rüşd’ün Bidāyetu’l-Muctehid’de Hadis Kullanımı ve Yorumu |
| title_short | İbn Rüşd’ün Bidāyetu’l-Muctehid’de Hadis Kullanımı ve Yorumu |
| title_sort | ibn rusd un bidayetu l muctehid de hadis kullanimi ve yorumu |
| topic | ḥadīs i̇bn rüşd bidāyetu’l-muctehid ḥadīs-uṣūlu’l-fıḳh i̇lişkisi ḥadīs-felsefe i̇lişkisi ḥadīth ibn rushd bidāyat al-mujtahid the relationship between ḥadīth and uṣūl al-fiqh the relationship between ḥadīth and philosophy |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3371191 |
| work_keys_str_mv | AT suayipseven ibnrusdunbidayetulmuctehiddehadiskullanımıveyorumu |