İbâdiyye'nin Hâricîliğe İsnadı Meselesi
Sıffîn savaşı esnasında Muâviye ve Amr b. As’ın Tahkîm’e gitme önerisinin Halife Hz. Ali tarafından kabulü onun ordusunda bölünmeye yol açtı. Bu bölünme neticesinde makâlât türü kaynakların “Havâric” olarak adlandırdığı, İbâdîlerin ise “Muhakkimetü’l-Ûlâ” dedikleri ilk fırkalaşma hareketi başlamış o...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Çorum Çağrı Eğitim Vakfı
2022-03-01
|
| Series: | İslami İlimler Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2334704 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832570868489781248 |
|---|---|
| author | Mehmet Kubat Mehmet Hanifi Yoldaş |
| author_facet | Mehmet Kubat Mehmet Hanifi Yoldaş |
| author_sort | Mehmet Kubat |
| collection | DOAJ |
| description | Sıffîn savaşı esnasında Muâviye ve Amr b. As’ın Tahkîm’e gitme önerisinin Halife Hz. Ali tarafından kabulü onun ordusunda bölünmeye yol açtı. Bu bölünme neticesinde makâlât türü kaynakların “Havâric” olarak adlandırdığı, İbâdîlerin ise “Muhakkimetü’l-Ûlâ” dedikleri ilk fırkalaşma hareketi başlamış oldu. Hicrî 64/684 yılında Muhakkimetü’l-Ûlâ’nın parçalanması ve sonrasında meydana gelen fırkaların hepsi Mezhepler Tarihçileri tarafından genel bir değerlendirme ile Hâricîliğin alt kolları olarak kabul edildi. Yapılan tanımlamalarda Ezârika, Necedât, Acâride, Sufriyye, Beyhesiyye ve diğer Hâricî fırkalar sertlik yanlısı ve aşırıya kaçanlar olarak vasıflandırıldı. İbâdîler ise Hâricîliğin günümüze kadar yaşayan mutedil fırkası olarak kabul edildi. Bu niteleme ile İbâdiyye Hâricî fırkalardan biri olarak konumlandırılmış oldu. Şiddet taraftarı Hâricî fırkalardan hiçbiri varlığını sürdüremezken İbâdiyye’nin günümüze kadar varlığını devam ettirmesinin temel sebebinin görüşlerindeki itidal olduğu söylenebilir. İbâdiyye’yi Hâricî olmakla itham eden müellifler, çeşitli konulardaki görüşlerinin benzerliğini delil gösterirler. Ancak bu iddialar İbâdîler tarafından kesin bir dille reddedilmektedir. Bu makalede İbâdî müelliflerin doğrudan kendi eserleri ekseninde benzer olduğu iddia edilen görüşler Hâricîlerin temel düşünceleriyle karşılaştırılarak bir sonuca ulaşılmaya çalışılacaktır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-06de1af961af4be5805c4148355a8f4d |
| institution | Kabale University |
| issn | 1306-7044 |
| language | English |
| publishDate | 2022-03-01 |
| publisher | Çorum Çağrı Eğitim Vakfı |
| record_format | Article |
| series | İslami İlimler Dergisi |
| spelling | doaj-art-06de1af961af4be5805c4148355a8f4d2025-02-02T13:45:41ZengÇorum Çağrı Eğitim Vakfıİslami İlimler Dergisi1306-70442022-03-0117126129110.34082/islamiilimler.1093937167İbâdiyye'nin Hâricîliğe İsnadı MeselesiMehmet Kubat0https://orcid.org/0000-0001-6729-7652Mehmet Hanifi Yoldaşhttps://orcid.org/0000-0003-3912-0256İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, İLAHİYAT PR.Sıffîn savaşı esnasında Muâviye ve Amr b. As’ın Tahkîm’e gitme önerisinin Halife Hz. Ali tarafından kabulü onun ordusunda bölünmeye yol açtı. Bu bölünme neticesinde makâlât türü kaynakların “Havâric” olarak adlandırdığı, İbâdîlerin ise “Muhakkimetü’l-Ûlâ” dedikleri ilk fırkalaşma hareketi başlamış oldu. Hicrî 64/684 yılında Muhakkimetü’l-Ûlâ’nın parçalanması ve sonrasında meydana gelen fırkaların hepsi Mezhepler Tarihçileri tarafından genel bir değerlendirme ile Hâricîliğin alt kolları olarak kabul edildi. Yapılan tanımlamalarda Ezârika, Necedât, Acâride, Sufriyye, Beyhesiyye ve diğer Hâricî fırkalar sertlik yanlısı ve aşırıya kaçanlar olarak vasıflandırıldı. İbâdîler ise Hâricîliğin günümüze kadar yaşayan mutedil fırkası olarak kabul edildi. Bu niteleme ile İbâdiyye Hâricî fırkalardan biri olarak konumlandırılmış oldu. Şiddet taraftarı Hâricî fırkalardan hiçbiri varlığını sürdüremezken İbâdiyye’nin günümüze kadar varlığını devam ettirmesinin temel sebebinin görüşlerindeki itidal olduğu söylenebilir. İbâdiyye’yi Hâricî olmakla itham eden müellifler, çeşitli konulardaki görüşlerinin benzerliğini delil gösterirler. Ancak bu iddialar İbâdîler tarafından kesin bir dille reddedilmektedir. Bu makalede İbâdî müelliflerin doğrudan kendi eserleri ekseninde benzer olduğu iddia edilen görüşler Hâricîlerin temel düşünceleriyle karşılaştırılarak bir sonuca ulaşılmaya çalışılacaktır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2334704hâricîlermuhakkimetü’l-ûlâi̇bâdiyyekaadehurûchâricîler, muhakkimetü’l-ûlâ, i̇bâdiyye, kaade, hurûc |
| spellingShingle | Mehmet Kubat Mehmet Hanifi Yoldaş İbâdiyye'nin Hâricîliğe İsnadı Meselesi İslami İlimler Dergisi hâricîler muhakkimetü’l-ûlâ i̇bâdiyye kaade hurûc hâricîler, muhakkimetü’l-ûlâ, i̇bâdiyye, kaade, hurûc |
| title | İbâdiyye'nin Hâricîliğe İsnadı Meselesi |
| title_full | İbâdiyye'nin Hâricîliğe İsnadı Meselesi |
| title_fullStr | İbâdiyye'nin Hâricîliğe İsnadı Meselesi |
| title_full_unstemmed | İbâdiyye'nin Hâricîliğe İsnadı Meselesi |
| title_short | İbâdiyye'nin Hâricîliğe İsnadı Meselesi |
| title_sort | ibadiyye nin haricilige isnadi meselesi |
| topic | hâricîler muhakkimetü’l-ûlâ i̇bâdiyye kaade hurûc hâricîler, muhakkimetü’l-ûlâ, i̇bâdiyye, kaade, hurûc |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2334704 |
| work_keys_str_mv | AT mehmetkubat ibadiyyeninhariciligeisnadımeselesi AT mehmethanifiyoldas ibadiyyeninhariciligeisnadımeselesi |