سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز)
با توسعۀ مداوم شهرنشینی و افزایش عدم اطمینان و خطرپذیری، تاب‌آوری به معیار مهمی برای ایمنی شهری تبدیل شده است. سامانههای شهری به‌عنوان سامانههای فضایی پویا و باز، نمودهای پیچیدۀ مشخصی را ارائه مینمایند؛ بنابراین، درک تاب‌آوری شهری از منظر نظریۀ سامانههای پیچیده برای دستیابی به درک کامل از ترکی...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2021-01-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_39423_87e3c3694e0dfa4ae7a0f040f563387b.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832591348836859904 |
|---|---|
| author | فروغ نامجو رسول صمدزاده محمد تقی معصومی |
| author_facet | فروغ نامجو رسول صمدزاده محمد تقی معصومی |
| author_sort | فروغ نامجو |
| collection | DOAJ |
| description | با توسعۀ مداوم شهرنشینی و افزایش عدم اطمینان و خطرپذیری، تاب‌آوری به معیار مهمی برای ایمنی شهری تبدیل شده است. سامانههای شهری به‌عنوان سامانههای فضایی پویا و باز، نمودهای پیچیدۀ مشخصی را ارائه مینمایند؛ بنابراین، درک تاب‌آوری شهری از منظر نظریۀ سامانههای پیچیده برای دستیابی به درک کامل از ترکیب و سازوکار عملکرد سامانههای شهری و سپس بهبود ماهیت علمی شناخت و پژوهشهای سامانۀ شهری حائز اهمیت است. مناطق شهری، بیشینۀ جمعیت کشور را در خود جای دادهاند و علاوه بر گرههای مصرف منابع و کانونهای نوآوری، از لحاظ نظری و عملی به عرصۀ عمدۀ آزمون تاب‌آوری در برابر مخاطرات طبیعی بهویژه زمینلرزه تبدیل شدهاند. پژوهش حاضر با هدف سنجش تاب‌آوری شهر تبریز به‌عنوان بزرگترین کانون جمعیتی شمال باختری ایران و درعین‌حال یکی از لرزهخیزترین شهرهای کشور در برابر خطر زمینلرزه انجام شده است. این پژوهش از لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف نیز کاربردی است. بر این اساس تاب‌آوری شهری تبریز بر مبنای 14 معیار در قالب 4 مؤلفه اصلی (تاب‌آوری اجتماعی، اقتصادی، نهادی، کالبدی) به روش دلفی و توسط 50 نفر خبره مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای واکاوی داده‌ها، از آزمون‌های t تک نمونه‌ای، فریدمن، کندال و تحلیل مسیر در قالب نرمافزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که وضعیت تاب‌آوری شهر تبریز در برابر وقوع زمینلرزۀ احتمالی بعد اجتماعی، 19/2؛ در بعد اقتصادی، 37/2؛ در بعد نهادی، 94/1؛ و در بعد کالبدی 57/2 است. در مجموع میزان تاب‌آوری شهر تبریز در برابر زمینلرزه، با میانگین 33/2 نامطلوب است. از بین مؤلفه‌های چهارگانه، مؤلفۀ کالبدی با مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم 560/0 آلفا را تبیین نموده و مؤثرترین مؤلفه در تاب‌آوری شهر تبریز است. ابعاد چهارگانه تاب‌آوری، روی هم رفته توانستند 345/0 از تاب‌آوری شهر تبریز را تبیین نمایند. |
| format | Article |
| id | doaj-art-043fffca944244289f73d432d3a6f61e |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2021-01-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-043fffca944244289f73d432d3a6f61e2025-01-22T13:01:35ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762021-01-019420121910.22067/geoeh.2021.67022.039423سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز)فروغ نامجو0رسول صمدزاده1محمد تقی معصومی2دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایراندانشیار گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایراناستادیار گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایرانبا توسعۀ مداوم شهرنشینی و افزایش عدم اطمینان و خطرپذیری، تاب‌آوری به معیار مهمی برای ایمنی شهری تبدیل شده است. سامانههای شهری به‌عنوان سامانههای فضایی پویا و باز، نمودهای پیچیدۀ مشخصی را ارائه مینمایند؛ بنابراین، درک تاب‌آوری شهری از منظر نظریۀ سامانههای پیچیده برای دستیابی به درک کامل از ترکیب و سازوکار عملکرد سامانههای شهری و سپس بهبود ماهیت علمی شناخت و پژوهشهای سامانۀ شهری حائز اهمیت است. مناطق شهری، بیشینۀ جمعیت کشور را در خود جای دادهاند و علاوه بر گرههای مصرف منابع و کانونهای نوآوری، از لحاظ نظری و عملی به عرصۀ عمدۀ آزمون تاب‌آوری در برابر مخاطرات طبیعی بهویژه زمینلرزه تبدیل شدهاند. پژوهش حاضر با هدف سنجش تاب‌آوری شهر تبریز به‌عنوان بزرگترین کانون جمعیتی شمال باختری ایران و درعین‌حال یکی از لرزهخیزترین شهرهای کشور در برابر خطر زمینلرزه انجام شده است. این پژوهش از لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف نیز کاربردی است. بر این اساس تاب‌آوری شهری تبریز بر مبنای 14 معیار در قالب 4 مؤلفه اصلی (تاب‌آوری اجتماعی، اقتصادی، نهادی، کالبدی) به روش دلفی و توسط 50 نفر خبره مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای واکاوی داده‌ها، از آزمون‌های t تک نمونه‌ای، فریدمن، کندال و تحلیل مسیر در قالب نرمافزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که وضعیت تاب‌آوری شهر تبریز در برابر وقوع زمینلرزۀ احتمالی بعد اجتماعی، 19/2؛ در بعد اقتصادی، 37/2؛ در بعد نهادی، 94/1؛ و در بعد کالبدی 57/2 است. در مجموع میزان تاب‌آوری شهر تبریز در برابر زمینلرزه، با میانگین 33/2 نامطلوب است. از بین مؤلفه‌های چهارگانه، مؤلفۀ کالبدی با مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم 560/0 آلفا را تبیین نموده و مؤثرترین مؤلفه در تاب‌آوری شهر تبریز است. ابعاد چهارگانه تاب‌آوری، روی هم رفته توانستند 345/0 از تاب‌آوری شهر تبریز را تبیین نمایند.https://geoeh.um.ac.ir/article_39423_87e3c3694e0dfa4ae7a0f040f563387b.pdfتاب‌آوری اجتماعی و اقتصادیتاب‌آوری نهادی و کالبدیخطر زمین‌لرزهتاب‌آوری شهریتبریز |
| spellingShingle | فروغ نامجو رسول صمدزاده محمد تقی معصومی سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز) جغرافیا و مخاطرات محیطی تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی تاب‌آوری نهادی و کالبدی خطر زمینلرزه تاب‌آوری شهری تبریز |
| title | سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز) |
| title_full | سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز) |
| title_fullStr | سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز) |
| title_full_unstemmed | سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز) |
| title_short | سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه (موردمطالعه: کلان‌شهر تبریز) |
| title_sort | سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمینلرزه موردمطالعه کلان‌شهر تبریز |
| topic | تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی تاب‌آوری نهادی و کالبدی خطر زمینلرزه تاب‌آوری شهری تبریز |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_39423_87e3c3694e0dfa4ae7a0f040f563387b.pdf |
| work_keys_str_mv | AT frwgẖnạmjw snjsẖtạbậwrysẖhrydrbrạbrkẖṭrzmynlrzhmwrdmṭạlʿhḵlạnsẖhrtbryz AT rswlṣmdzạdh snjsẖtạbậwrysẖhrydrbrạbrkẖṭrzmynlrzhmwrdmṭạlʿhḵlạnsẖhrtbryz AT mḥmdtqymʿṣwmy snjsẖtạbậwrysẖhrydrbrạbrkẖṭrzmynlrzhmwrdmṭạlʿhḵlạnsẖhrtbryz |