مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد (مطالعه موردی: ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم)
مطالعه مورفولوژی تپه‌ها، ابزار ارزشمندی را در بررسی سیستم‌های بادی و در نتیجه شناسایی قطاع منابع ماسه فراهم می‌کند. جهت باد عامل اصلی کنترل شکل و کشیدگی تپه است. در بیابان‌های در معرض باد از جهت‌های مختلف و با اندازه‌های قابل‌مقایسه، تپه‌ها با مرفولوژی متفاوت شکل می‌گیرند. این تپه‌ها یا عمود یا مواز...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-03-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_43861_09f899287601daf6b6aa7276ab2f3c02.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1832592546558115840 |
|---|---|
| author | ناصر مشهدی |
| author_facet | ناصر مشهدی |
| author_sort | ناصر مشهدی |
| collection | DOAJ |
| description | مطالعه مورفولوژی تپه‌ها، ابزار ارزشمندی را در بررسی سیستم‌های بادی و در نتیجه شناسایی قطاع منابع ماسه فراهم می‌کند. جهت باد عامل اصلی کنترل شکل و کشیدگی تپه است. در بیابان‌های در معرض باد از جهت‌های مختلف و با اندازه‌های قابل‌مقایسه، تپه‌ها با مرفولوژی متفاوت شکل می‌گیرند. این تپه‌ها یا عمود یا موازی با جهت باد هستند. هدف این مقاله، تجزیه‌وتحلیل مرفولوژی تپه‌های ماسه‌ای تحت بادهای دوجهته با استفاده از مدل‌های مرسوم است. مشاهدات نشان داد که شکل‌گیری تپه‌های خطی (سیف)، حاصل کشیدگی یک بازوی بارخان است. به‌طوری که، این تپه‌ها توسط یک رژیم بادی دومدال با یک پیک قوی از برآیند بادهای شمال غربی و غرب و یک پیک ضعیف‌تر از بادهای شرقی با زاویه واگرائی 135 درجه ایجاد می‌شوند. خطوط تاج سینوسی تپه سیف توسط بادهای شرقی و غربی رشد می‌کنند. مطالعات همچنین نشان داد که روند تکامل تپه ماسه‌ای منطقه، تحت باد قوی شمال غرب ابتدا تپه سپر تشکیل و سپس تبدیل به بارخان دو وجهی (ناقص) می‌شود. در این مرحله، فرسایش باد در پشت تپه سپر، منجر به تشکیل یک تاج عمود بر جهت باد و به همین ترتیب به شکل‌گیری یک دامنه پرشیب در پائین‌دست باد می‌گردد. با توجه به تأثیر بزرگی و تغییر جهت در بادهای غربی و شرقی، بازوی غربی بارخان شروع به گسترش می‌کند و تبدیل به تپه سیف دندانه‌ای می‌شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-03a500ceb288430cb121edf7c239849d |
| institution | Kabale University |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| publishDate | 2024-03-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj-art-03a500ceb288430cb121edf7c239849d2025-01-21T06:39:17ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762024-03-0113131733810.22067/geoeh.2022.76706.122743861مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد (مطالعه موردی: ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم)ناصر مشهدی0دکتری آبخیزداری، استادیار، دپارتمان علوم زمین، مرکز تحقیقات بین‌المللی بیابان، دانشگاه تهرانمطالعه مورفولوژی تپه‌ها، ابزار ارزشمندی را در بررسی سیستم‌های بادی و در نتیجه شناسایی قطاع منابع ماسه فراهم می‌کند. جهت باد عامل اصلی کنترل شکل و کشیدگی تپه است. در بیابان‌های در معرض باد از جهت‌های مختلف و با اندازه‌های قابل‌مقایسه، تپه‌ها با مرفولوژی متفاوت شکل می‌گیرند. این تپه‌ها یا عمود یا موازی با جهت باد هستند. هدف این مقاله، تجزیه‌وتحلیل مرفولوژی تپه‌های ماسه‌ای تحت بادهای دوجهته با استفاده از مدل‌های مرسوم است. مشاهدات نشان داد که شکل‌گیری تپه‌های خطی (سیف)، حاصل کشیدگی یک بازوی بارخان است. به‌طوری که، این تپه‌ها توسط یک رژیم بادی دومدال با یک پیک قوی از برآیند بادهای شمال غربی و غرب و یک پیک ضعیف‌تر از بادهای شرقی با زاویه واگرائی 135 درجه ایجاد می‌شوند. خطوط تاج سینوسی تپه سیف توسط بادهای شرقی و غربی رشد می‌کنند. مطالعات همچنین نشان داد که روند تکامل تپه ماسه‌ای منطقه، تحت باد قوی شمال غرب ابتدا تپه سپر تشکیل و سپس تبدیل به بارخان دو وجهی (ناقص) می‌شود. در این مرحله، فرسایش باد در پشت تپه سپر، منجر به تشکیل یک تاج عمود بر جهت باد و به همین ترتیب به شکل‌گیری یک دامنه پرشیب در پائین‌دست باد می‌گردد. با توجه به تأثیر بزرگی و تغییر جهت در بادهای غربی و شرقی، بازوی غربی بارخان شروع به گسترش می‌کند و تبدیل به تپه سیف دندانه‌ای می‌شود.https://geoeh.um.ac.ir/article_43861_09f899287601daf6b6aa7276ab2f3c02.pdfارگپیش بارخانیتپه‌های ماسه‌ایتپه سیفتپه سپر |
| spellingShingle | ناصر مشهدی مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد (مطالعه موردی: ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم) جغرافیا و مخاطرات محیطی ارگ پیش بارخانی تپه‌های ماسه‌ای تپه سیف تپه سپر |
| title | مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد (مطالعه موردی: ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم) |
| title_full | مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد (مطالعه موردی: ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم) |
| title_fullStr | مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد (مطالعه موردی: ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم) |
| title_full_unstemmed | مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد (مطالعه موردی: ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم) |
| title_short | مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد (مطالعه موردی: ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم) |
| title_sort | مورفودینامیک تپه‌های ماسه‌ای و الگوهای باد مطالعه موردی ارگ جدید و جوان جنوب شرق قم |
| topic | ارگ پیش بارخانی تپه‌های ماسه‌ای تپه سیف تپه سپر |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_43861_09f899287601daf6b6aa7276ab2f3c02.pdf |
| work_keys_str_mv | AT nạṣrmsẖhdy mwrfwdynạmyḵtphhạymạshạywạlgwhạybạdmṭạlʿhmwrdyạrgjdydwjwạnjnwbsẖrqqm |